Kredi Kurumları Hakkında Özet Bilgiler
-
Hukuki Durumu
-
Abhazya Cumhuriyeti’nin Kanunları
-
Kurumsal Yapı
-
Abhazya Bankası’nın İşlevleri
-
Yönetmelikler
Abhazya Cumhuriyeti Ulusal Bankası'nın (Abhazya Bankası'nın) statüsü, amaçları, görevleri, yetkileri ve yapısı; Abhazya Cumhuriyeti Anayasası'nın "Abhazya Cumhuriyeti Ulusal Bankası (Abhazya Bankası) üzerine" kanunu ve diğer kanunlarla öngürülmüştür.
Abhazya Bankası'nın merkez binası Suhum'da bulunacaktır.
Abhazya Bankası'nın yetkili sermayesi ve diğer mülklerinin aidiyeti Abhazya Cumhuriyeti'ne aittir. Abhazya Bankası'nın mülklerine sahip olma, kullanma ve yönetme yetkileri; amaçlarına uygun bir şekilde ve "Abhazya Cumhuriyeti Ulusal Bankası (Abhazya Bankası) hakkında kanun" ile belirlenen prosedürün uygulanması ile, Abhazya Bankası tarafından yürütülecektir. Abhazya Bankası Bilançosu'nda yer alan yapılar özelleştirmeye tabi tutulmayacaktır.
Abhazya Bankası giderlerini kendi gelirleri ile karşılayacaktır.
Abhazya Bankası bir tüzel kişiliktir. Abhazya Bankası'nın mühürü; Abhazya Cumhuriyeti Ulusal Bankası amblemi ve kendi adından oluşmaktadır.
Devlet Abhazya Bankası'nın yükümlülüklerinden devlet sorumlu olmayacaktır ve Abhazya Bankası da; bu yükümlülükleri üstlenmedikçe ya da Abhazya Cumhuriyeti yasaları aksini öngörmedikçe devletin yükümlülüklerinden sorumlu olmayacaktır.
Abhazya Bankası, Cumhurbaşkanı'na ve Abhazya Cumhuriyeti Halk Meclisi'ne (Abhazya Cumhuriyeti Meclisi) karşı sorumludur.
Abhazya Bankası Başkanı, Abhazya Cumhurbaşkanı'nın önerisi üzerine Abhazya Cumhuriyeti Meclisi tarafından atanabilir veya görevden alınabilir.
Abhazya Cumhuriyeti Anayasası ve Abhazya Cumhuriyeti yasaları tarafından verilen yetkiler dahilinde Abhazya Bankası bağımsızdır. Devlet organları ve özerk yönetim kurumları Abhazya Bankası’nın kanunla tanımlanmış işlev ve güçlerine, bu kanunlara aykırı olacak şekilde müdahale edemezler.
Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Abhazya Cumhuriyeti Meclisi, Abhazya Bankası’nın faaliyetlerine yönelik müdahaleler söz konusu olduğunda bilgilendirir.
Abhazya Bankası, devlet gücüne sahip kurumların ve özerk yönetim kurumlarının gerçekleştirdiği hukuki işlemlerin geçersiz kulunması için mahkmeye başvurabilir.
Bu yasaya ve Abhazya Cumhuriyeti’nin diğer yasalarına göre kendi yetkisi dahilindeki konularda, Abhazya Bankası devlet organları, özerk yönetim organları, tüm tüzel kişiler ve özel kişiler hakkında bağlayıcı normatif düzenlemeler yapar..
Abhazya Bankası’nın normatif düzenlemeler Abhazya Cumhuriyeti yasalarına aykırı ve geriye dönük olamaz. Düzenleyici işlemler mevcut mevzuatla çeliştiği takdirde Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı veya Abhazya Cumhuriyeti Meclisi bu işemleri iptal edecektir..
Abhazya Bankası’nın normatif düzenlemelerin tam metinleri, gerekli görüldüğü takdirde, kayıtlı tüm kredi kurumlarına posta veya diğer şekillerde gönderilecektir.
Abhazya Bankası’nın normatif düzenlemeleri yasal prosedüre uygun olarak temyiz edilebilir.
Abhazya Bankası’nın işlevlerinin yerine getirilmesi ile ilgili yürütme organlarının taslak halindeki kanunları ve taslak halindeki normatif düzenlemeleri, değerlendirilmesi için Abhazya Bankası’na gönderilecektir.
Abhazya Bankası, kanunla yapılandırılmış durumlar hariç olmak üzere kredi kuruluşlarının sermayesine katkıda bulunma hakkına sahip değildir. Abhazya Bankası normatif düzenlemeleri, yasal prosedüre uygun olarak temyiz edilebilir.
Abhazya Bankası, yabancı devletlerin merkez bankaları arasındaki işbirliği de dahil olmak üzere parasal ve bankacılık alanlarındaki işbirliğini teşvik eden uluslararası örgütlerin sermaye ve faaliyetlerine katılabilir.
Abhazya Bankası ile yabancı devletlerin kredi kurumları arasındaki ilişkiler, uluslararası sözleşmelere, Abhazya Cumhuriyeti yasalarına ve bankalararası anlaşmalara uygun olarak oluşturulacaktır.
Abhazya Bankası, 370 500 000 ruble tutarında resmi sermayeye sahip olacaktır.
Abhazya Bankası, işlevlerini yerine getirmek için gerekli olan miktarda rezerv ve çeşitli fonlar yaratacak ve kar ve zarardan bağımsız olarak para birimi değerleri işlemlerine ilişkin denetleme fonu oluşturacaktır.
Abhazya Bankası rezervleri ve fonlarının oluşturulması ve kullanılması ile ilgili prosedür, Yönetim Kurulunca oluşturulacaktır.
Yönetim Kurulu, Abhazya Bankası’nın kolektif bir organı olacaktır. Yönetim Kurulu Abhazya Bankası’nın faaliyetlerine yönelik temel ilkeleri belirleyecek ve Abhazya Bankası’nın genel ilkelerini uygulayacaktır.
Yönetim Kurulu Abhazya Bankası Başkanı ile Yönetim Kurulu’na üye altı kişiden oluşacaktır. Yönetim Kurulu’nun üyeleri Abhazya Bankası’nda tam zamanlı olarak çalışmalıdır.
Abhazya Bankası’nı başkanlık edecek kişi, Millet Meclisi tarafından milletvekillerinin çoğunluk oyuyla atanmasının ardından beş yıl süre ile başkanlık edecektir.
Abhazya Bankası’nın dönem başkanının görev süresi dolmadan en geç iki ay öncesinde Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından bu makam için bir aday önerilmelidir.
Abhazya Bankası Başkanı’nın görev süresi sona ermeden önce görevden alınması durumunda görevden alınma tarihinden sonraki bir ay içerisinde Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından yeni bir aday önerilmelidir.
Abhazya Bankası Başkanlığı’na önerilen adayın reddedilmesi durumunda, Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı adayın ikinci defa oylanmasını talep edebilir veya bir ay içerisinde yeni bir aday önerebilir. Bir aday ancak iki defa önerilebilir.
Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Abhazya Cumhuriyeti Meclisi tarafından Abhazya Bankası Başkanı atanması için gerekli olan süre için Yönetim Kurulu üyeleri arasından Abhazya Bankası Başkan Vekili’ni atar.
Abhazya Cumhuriyeti Meclisi, Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın önerisi ile Abhazya Bankası Başkanı’nı görevden almak yetkisine sahiptir.
Yönetim Kurulu üyeleri, Abhazya Cumhuriyeti Meclisi tarafından Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın önerisi üzerine beş yıllık görev süresiyle atanır.
Yönetim Kurulu üyeliğine atanacak adaylar, Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’na Abhazya Bankası Başkanı tarafından teklif edilecektir.
Yönetim Kurulu üyeleri aşağıdaki sebeplerle görevleri sonlandırılabilir:
- Abhazya Bankası Başkanı tarafından bu maddede belirtilen görev süresinin sona ermesi ile;
- Bu maddede belirtilen görev süresinin bitmesinden önce Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın önerisiyle Abhazya Cumhuriyeti Meclisi tarafından görevden alınabilir.
Abhazya Bankası Başkanı, bir Yönetim Kurulu üyesinin görev süresi dolmadan önce görevden alınmasına yönelik talebini Abhazya Cumhurbaşkanı’na iletmelidir.
Yönetim Kurulu toplantılarına Abhazya Bankası Başkanı, onun yokluğunda ise Kurul üyeleri arasından seçilmiş olan yardımcısı başkanlık eder.
Yönetim Kurulu kararları, Kurul üyelerinden oluşan toplantı karar yeter sayısı olan dört kişi arasında yapılacak oylamadaki oy çoğunluğu ile alınır.
Kurul toplantı tutanakları, toplantı başkanı ve bir adet Yönetim Kurulu üyesi tarafından imzalanır. Yönetim Kurulunda para politikası ile ilgili kararlar alındığında azınlıkta bulunan farklı görüşlerdeki Kurul üyelerinin görüşleri, istekleri dahilinde, Yönetim Kurulu toplantı tutanaklarına yazılacaktır.
Yönetim Kurulu ayda en az bir defa toplanmalıdır.
Kurul toplantısı Abhazya Bankası Başkanı, onun yardımcısı veya en az iki kurul üyesinin çağrısı üzerine yapılır. Kurul üyeleri, Kurul toplanmadan önce bilgilendirilmelidir.
Yönetim Kurulu aşağıdaki işlevleri yerine getirir:
- Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti ile işbirliği içinde ortak bir para politikası için temel bir kılavuz oluşturmak uygulamak;
- Abhazya Bankası Yıllık Raporu’nu onaylayarak bu belgeyi Cumhurbaşkanı ve Abhazya Meclisine sunmak;
- Abhazya Bankası’nın harcama bütçesini bir önceki yılın 30 Kasım tarihine kadar inceleyerek bunu Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’na sunmak. Abhazya Cumhuriyeti Meclisi ve Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın onayı ile harcama bütçesi onaylanır;
- Abhazya Bankası’nın yapısını onaylar;
- Abhazya Cumhuriyeti’nin mevcut mevzuatına uygun olarak Abhazya Bankası Başkanı’na, Abhazya Bankası Başkan Yardımcıları’na ve diğer Abhazya Bankası çalışanlarına ödenecek tazminatların biçim ve miktarını belirler;
- Kredi kurumlarının yeniden finanse edilmesine ilişkin koşulları, usul ve şartları ve verilen kredilerin uzatılmasına karar verir;
- Aşağıdaki kararların alınmasından sorumludur:
- Abhazya Bankası birim ve kuruluşlarının oluşturulması ve tasfiyesi;
- Mevcut kanunun 60. Maddesine uygun olarak kredi kurumları için zorunlu standartların belirlenmesi;
- Rezerv gereksinimlerinin miktarı;
- Abhazya Bankası faiz oranında yapılacak değişiklikler;
- Açık piyasa işlemlerinin limitlerinin belirlenmesi;
- Uluslararası örgütlere yönelik katılım;
- Abhazya Bankası’nın faaliyetlerini, birim, bölüm ve çalışanlarını destekleyen kurumların sahip olduğu fonlara katkıda bulunmak;
- Abhazya Bankası'nın ve ona ait birimleri, bölümlerin ve çalışanların işlevlerini sürdürebilmesi için gereken gayrimenkullerin alım ve satımı;
- Doğrudan niceliksel kısıtlamaların kullanımı;
- Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti ile üzerinde uzlaşılan miktar kadar banknot ve madeni para basımı ile bunların tedavülden kaldırılması;
- Kredi kurumları tarafından oluşturulacak rezevlere yönelik prosedürlerin belirlenmesi.
- Abhazya Cumhuriyeti Meclisine Abhazya Bankası’nın yetkilendirilmiş sermayesine yönelik değişiklik önerilerini sunar;
- Yönetim Kurulunun usul kurallarını onaylar;
- Abhazya Bankası’nın denetleme başkanını atar;
- Abhazya Bankası’nın kurumsal yapısını, bölümlerine ilişkin hükümleri ve bölüm başkanlarının atamalarıyla ilgili prosedürleri onaylar;
- Abhazya Cumhuriyeti mevzuatına uygun olarak yabancı sermayenin Abhaz bankacılık sistemine erişim şartlarını belirler;
- Mevcut Yasa ile Yönetim Kurulunun yargı yetkisine tahsis edilen diğer işlevleri yerine getirir.
Yönetim Kurulu üyeleri, Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti’nde görev alamaz, Abhazya Meclisi’nde milletvekilliği yapamaz veya yerel öz-yönetim birimlerine üye olamazlar.
Yönetim Kurulu üyeliğine yeni olarak atanan üye, görevine başlamadan bir ay içerisinde millevtekilliği görevini, yerel öz-yönetim birimlerindeki görevini veya Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti’ndeki görevini bırakmalıdır.
Bir Yönetim Kurulu üyesi herhangi bir siyasi partinin üyesi olamaz veya herhangi bir kamu, siyasi veya dini kurumda görev alamaz.
Yönetim Kurulu üyeleri mevcut kanunun 87.maddesinde öngörülen kısıtlamalara tabi olmayacaktır.
Abhazya Bankası Başkanı:
- Abhazya Bankası adına hareket edecek ve diğer devlet iktidari ve idare organları, kredi kurumları, yabancı devlet kurumları, uluslararası örgütler ve diğer kurum ve kuruluşlar karşısında Abhazya Bankası’nın menfaatlerini temsil edecektir;
- Yönetim Kurulunun toplantılarına başkanlık edecektir. Oyların eşit olması halinde, Abhazya Bankası Başkanı’nın oyu sonuç belirleyici oy olarak kabul görecektir;
- Abhazya Bankası’nın normatif işlemlerini, Yönetim Kurulunun kararlarını, Yönetim Kurulunun toplantılarını ve Abhazya Bankası tarafından imzalanan anlaşmaların tutanaklarını imzalayacaktır;
- Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın önerisiyle yardımcılarının atamalarını yapar, görevlerinden alır ve onlara görev tahsis eder;
- Tüm Abhazya Bankası çalışanları, birimleri ve kurumlarını yönelik bağlayıcı nitelikte emir, kararnameler ve talimatları imzalar;
- Abhazya Bankası’nın faaliyetlerinde tam sorumluluk sahibidir;
- Mevcut yasaya uyumlu halde Abhazya Bankası’nın diğer tüm işlevlerini yerine getirmesini sağlayacaktır.
- Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti ile işbirliği içinde tek bir devlet para politikası geliştirmeli ve takip eder;
- Nakit para ihracı ve nakit ciro devri düzenler;
- Kredi kurumları için son kredi mercii olacak ve onları yeniden finanse etmek için gerekli sistemi organize eder;
- Abhazya Cumhuriyeti’ndeki efektif ödemelere yönelik kuralları belirler;
- Bankacılık faaliyetlerini yürütmek, bankacılık sektörü için muhasebe ve raporlama yapma ile ilgili kurallar koyar;
- Kredi kurumlarını devletin kaydına geçirir, kredi kurumları ve denetim firmalarına bankacılık lisansı verir ve bunları iptal eder;
- Kredi kurumlarının faaliyetlerini denetler;
- Kredi kuruluşlarının menkul kıymet ihraçlarını kanunlara uygun olarak kayıt altına alır;
- Kendi adına veya Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti adına Abhazya Bankası’nın amaçları doğrultusunda yerine getirilmesi gereken tüm bankacılık işlemlerini yürütür;
- Döviz alım ve satımı işlemleri de dahil olmak üzere döviz kuru düzenlemelerini uygular; yabancı ülkelere yapılacak ödemelerin prosedürlerini belirler;
- Abhazya Cumhuriyeti mevzuatlarına uygun olarak döviz konusundaki kontrolleri organize eder ve uygular; karapara aklama ve terörizm finansmanını engellemek için gereki önlemleri alır;
- Abhazya Cumhuriyeti’nin ödemeler dengesine yönelik öngörülere katılım sağlar ve Abhazya Cumhuriyeti’nin ödemeler dengesinin organize edilmesine katkı sağlar;
- Özellikle para birimi ve parasal konularla ilgili olarak Abhazya Cumhuriyeti ekonomisinin durumunu analiz ederek öngörülerde bulunur; ilgili materyaller ve istatistiki verilerin yayınlanmasını sağlar;
- Abhazya Cumhuriyeti’nin kanunlarına uyumlu olarak diğer tüm işlevleri yerine getirir.
Abhazya Cumhuriyeti Ulusal Bankası (Abhazya Bankası)
Abhazya Cumhuriyeti’nin bankacılık sistemi 28 Şubat 1991 tarihinde Abhaz SSC Yüksek Sovyeti tarafından kabul edilen “Abhaz SSC Ulusal Bankası Hakkında” ve “Abhaz SSC Bankacılığı ve Bankaları” başlıklı yasaların ardından bağımsız bir şekilde gelişmiştir. Abhazya Cumhuriyeti’nin bankacılık sistemi, SSCB Devlet Bankası’nın Abhaz Cumhuriyeti Bürosu temel alınarak kurulmuştur. Bahsi geçen kanunlar, Abhazya ekonomisine katkı sağlayacak bankacılık kurumlarının tespit edilmesini mümkün kıldı.
1991 yılının başında bu kanunların kabulü ile Abhaz Bankacılık sistemi, Abhaz Cumhuriyeti Bürosu aracılığıyla Devlet Bankası, Birikim Bankası (Sberbank), Promstroibank, Ziraat Bankası ve Zhilsotsbank gibi SSCB bankaları ile tanıştı. Kredi kurumlarının kurulmasına izin verilmekle beraber, işlemler SSCB mevzuatına bağlıydı. Esas olarak bütün bankacılık sistemi dikey bir yönetim şemasına dayanıyordu ve bu da bölgesel ekonomik gelişimi hesaba katmamaktaydı.
Abhazya Yüksek Konseyi tarafından Şubat 1991 tarihinde kabul edilen kanunlar özellikle bölgenin tamamında çeşitli ekonomik kolların gelişimine yönelik tüzel ve özel şahıslar tarafından kurulabilecek bölgesel seviyede bir bankacılık sisteminin kurulmasına olanak verdi. Abhazya’da savaşın başladığı tarihte (14 Ağustos 1992) bankacılık sistemi farklı alanlarda faaliyet göstermekteydi.
Abhazya’daki savaş durumu ülkenin mevcut ekonomik potansiyelini tahrip etmiş ve bunun sonucunda güçlü bir temeli olmasına rağmen bankacılık sistemi de yıkılmıştır Savaş sonrası Abhazya’da daha önce faaliyetlerini sürdüren bankalardan sadece Merkez Bankası, Gagra’daki bir banka, Gudauta’daki iki banka ile Tkuarçal’daki bir diğer banka ayakta kalmıştır. Geri kalan tüm bankalar kendilerini feshetmiş veya lağvedilmiştir.
1994 yılında Abhazya Merkez Bankası, Abhazya’nın tüm bölgelerinde verilen lisanslar çerçevesinde 13 kredi kurumunu kayıt altına almıştır,
1994 yılında Abhazya Merkez Bankası, Abhazya'nın tüm bölgelerinde verilmiş olan yetkilendirme lisansı temelinde on üç kredi kurumunu resmi olarak kayıt altınaydı. Bu bankalar bölgeler bazında şu şekildeydi: Gagra Bölgesi - “Gagra Bank”, Gudauta Bölgesi - “Gudauta Bank” ve “Ziraat Bankası”, Suhum Bölgesi - “Eşera” yerel bankası, Suhum şehri - “Suhum Bank”, “Garant Bank”, “Başnıh Bank”, “Tiko Bank” ve “Menatep Suhum” (Bank Menatep’in Şubesi), Gulrıpş Bölgesi - “Prestij”, Oçamçıra Bölgesi - “Oçamçıra Ticaret Bankası”, Gal Bölgesi - “Gal Bank”, Tkuarçal Bölgesi - “Tkuarçal Bank”. Aynı yıl içerisinde Abhazya Hükümeti Birikim Bankası’nın faaliyet göstermesine yönelik izin belgesini de onaylamıştır.
Abhazya Cumhuriyeti Ulusal Bankası, 11 Şubat 1995 tarihinde Abhazya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın kararnamesi uyarınca Abhazya Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın faaliyetler temel alınarak kurulmuştur.
Aynı yıl içerisinde Ulusal Banka, bankacılık sistemindeki nakit akışını kontrol etmenin yanı sıra bankalar arasındaki ordinolar aracılığıyla ulusal ekonomideki para akışının yoğunlaştıran Nakit Yerleşim Merkezi’ni (CSC) kurdu. 1995-1996 yıllarında Ulusal Banka üç ticari bankayı daha kayıt ederek faaliyetlerine izin vermiştir. Bu bankalar Suhum Bölgesi’ndeki “Apra Bank” ve “Invest Bank” ile Gudauta Bölgesi’ndeki “Leon Bank”tır. Böylece 1996 yılı sonunda Abhazya’daki yedisi Suhum’da olmak üzere 16 kredi kurumu faaliyet göstermekteydi. 1998 yılında ise Birikim Bankası’nın faaliyetleri resmen başlamıştır.
Bankacılık sistemini düzenleyen “Abhazya Cumhuriyeti Ulusal Bankası (Abhazya Bankası) Hakkında” ve “Bankalar ve Bankacılık” kanunlarının 1 Ocak 1999’da tamamlanması ile çift modlu bir bankacılık sisteminin yapısını daha özel bir hale getirerek tanımladı. Bu kanunlarda Abhazya Ulusal Bankası’nın birinci seviyede ve kredi kurumları ikincil seviyede yer aldığı belirtilmekte, bankacılık sisteminin görev ve işlevleri tanımlanmakta, kredi kurumlarının faaliyetleri düzenlenmekte ve kredi kurumlarının Ulusal Banka tarafından belirlenmiş mecburi standartların ihlali ve diğer endikatörlerden doğan sorumlulukları açıklanmaktadır.
20 yılı aşkın bir zamanda (1991’den 2010’a kadar) Abhazya Bankası tarafından 23 kredi kurumu kayıt altına alınmıi, bunlardan 8 tanesi tasfiye edilmiştir. 1 Aralık 2011 tarihi itibariyle bankacılık sistemi Abhazya Cumhuriyeti Ulusal Bankası, Abhazya Cumhuriyeti Birikim Bankası da dahil olmak üzere 15 kredi kurumu tarafından temsil edilmektedir. Bankacılık sistemindeki geniş iletişim ağı bankacılık hizmetlerindeki gelişmeyi işaret etmekte ve bu da müşterilerin emriyle gerçekleştirilen bankacılık işlemlerinin hızlandırılmasına katkıda bulunmaktadır.